FOB / FREE ON BOARD - GEMİ ÜSTÜNDE TESLİM
Free On Board veya FOB (Gemi Üstünde Teslim), deniz ve içsu taşımalarında geçerli kuralların en sık kullanılanıdır.
FOB Özelinde Incoterms 2020’de Yapılan Değişiklikler
Incoterms 2020’de FOB yüklemeler için sorumluluk ve risk dağılımı açısından bir değişiklik yapılmamış fakat taşıma şekline atıfta bulunarak sadece deniz limanı yüklemelerinde kullanılabileceğine dair atıfta bulunulmuştur.
Free On Board, FOB, Gemi Üstünde Teslim, Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
FOB bir yüklemede, ihracatçı/satıcı/gönderen firma, malzemeyi (konteyner veya dökme yük), ithalatçı/alıcı/gönderilen firmanın istediği ve üzerinde antlaşmaya varılmış olan zaman aralığında, ithalatçının istediği ve üzerinde antlaşmaya varılmış olan limanda, söz konusu geminin üzerine sağlam bir şekilde yüklenmiş olarak teslim etmekten sorumludur.
FOB teslim olarak anlaşılan yüklemelerde hesaplamaların ve yazım şeklinin doğru kullanımı daha sonra oluşabilecek problemleri önlemek açısından, diğer teslim şekillerinde de olduğu gibi çok önemlidir. FOB teslim bir anlaşma yapılırken doğru ifade şekillerinden bir tanesi “FOB Gemlik, Gemport” şeklinde belirtmektir. Bu şekilde ifade edildiğinde, belirli bir bölgede birden fazla liman ve/veya terminal olması durumlarında oluşabilecek karışıklık veya hataların önüne geçilmiş olacaktır.
FOB Teslim olarak anlaşılan yüklerin hesaplaması aşağıda belirtilen kalemler toplanarak yapılır,
-Üretim Maliyetleri (Hammadde, İşçilik vs)
-Paketleme Maliyeti
-Firma Karı
-Yükleme Maliyetleri / Dolum maliyetleri (Araç üstüne veya konteynere)
-İhracat çıkış Limanına Kadar Olan İç Nakliye Masrafı (Ön Taşıma)
-İhracat Çıkış Limanı Terminal Masrafları (Liman Lokalleri)
-İhracat Gümrükleme Masrafları
FOB Teslim Anlaşırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
-İhracatçı firma, ithalatçı firmaya, Sigorta için gerekli bilgileri, gümrük ve sevkiyat evraklarını iletmekle mükelleftir.
-Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapma zorunluluğu yoktur.
-Alıcı firma, ihracatın yapıldığı ülkenin coğrafi veya siyasi koşullarına, liman masraflarına vs hakim olmayabilir ve bu gibi durumlarda ihracatçı için ek maliyet doğurabilecek bir liman tercihi yapabilir. Örneğin, Bursa’da yerleşik bir ihracatçı firmanın alıcısı, deniz navlunu daha uygun olduğu için Mersin limanını tercih edebilir. Böyle bir durumda ihracatçı firma için ek ön taşıma maliyeti oluşacağı ortadadır.
FOB "Free On Board" Teslim Şeklinde Sorumluluk ve Risk Dağılımı:
İŞLEM KALEMLERİ | MASRAFLAR | RİSKLER |
PAKETLEME | SATICIYA AİT | SATICIYA AİT |
ÖN TAŞIMA | SATICIYA AİT | SATICIYA AİT |
İHRACAT GÜMRÜK İŞLEMLERİ | SATICIYA AİT | SATICIYA AİT |
ANA TAŞIMA ARACINA (GEMİYE) YÜKLEME | SATICIYA AİT | SATICIYA AİT |
ANA ULAŞIM (DENİZ VEYA İÇ SU TAŞIMASI) | ALICIYA AİT | ALICIYA AİT |
ULAŞIM SİGORTASI | ALICIYA AİT | ALICIYA AİT |
İTHALAT GÜMRÜK İŞLEMLERİ | ALICIYA AİT | ALICIYA AİT |
ANA TAŞIMA ARACINDAN (GEMİDEN) BOŞALTMA | ALICIYA AİT | ALICIYA AİT |
SON TAŞIMA | ALICIYA AİT | ALICIYA AİT |